چطور در تعطیلات زنده بمانیم؟ - مجله رویگری

نوروز 1399 در حالی سپری شد که بسکمک از خانواده ها در خانه و در حال کشف فعالیت ها و سرگرمی ها جدید بودند.

شاید بالا رفتن مهارت آشپزی دیگر اعضای خانواده به جز مادر/ خانم خانه یکی از دستاوردهای آن بود و پس از آن بالارفتن میزان استفاده از سرویس دهنده های فیلم و سریال آنلاین. امسال هم روال همان است، البته با کمی دلزدگی و خستگی از خانه ماندن.

با همه اینها تعطیلات نوروز یکی از بهترین زمان ها برای در کنار هم بودن در خانه است. فرزندان و والدین تعطیل هستند و با نبود برنامه دید و بازدید و سفر، زمان فراوانی برای انجام فعالیت هایی در خانه دارند. به احتمال زیاد در سرلیست این فعالیت ها تماشای فیلم و سریال واقع شده است.

پیشگیری

در این یک سال بسکمک از والدین اذعان داشتند که ساعت تماشای تلویزیون فرزندان شان به خاطر حذف شدن برخی فعالیت ها افزایش پیدا کرده، همچنین میزان مصرف موبایل در باقی سنین نیز افزایش داشته است.

همین مساله ممکن است مدیریت تماشای تلویزیون در تعطیلات را در حالی که تمام اعضای خانواده تمایل به تماشای برنامه مخصوص به خود را دارند سخت کند، مخصوصا اگر فرزندانی در سنین مختلف در خانه باشند. ممکن است تنها کمی ناهماهنگی به آشوب هر روزه منجر شود و شما به جای تماشای کانون گرم خانواده شاهد خانواده ای باشید که هرکدام در گوشه ای سر در موبایل خود دارند.

توصیه این است که در یک خانواده تنها یک تلویزیون جهت استفاده تمام اعضا وجود داشته باشد. اگرچه در شرایط فعلی بیشتر اعضای خانواده، متاسفانه حتی بچه ها در سنین پایین دسترسی به موبایل و یا تبلت شخصی دارند که بسکمک از کارکردهای تلویزیون را دارد. اما داشتن تلویزیون اضافه یعنی بار اضافه برای مدیریت محتوا توسط والدین و ارسال این پیام به فرزندان که به جای همزیستی و تلاش برای حل مسائل به پاک کردن آن رو بیاورید.

ما در خانه برای بسکمک از فعالیت ها برنامه ریزی می کنیم. در خانواده به صورت پیش فرض می دانیم که بسکمک از مکان ها و وسایل به طور مشترک استفاده می شوند و باید بپذیریم که افرادی جز ما هم حقی در استفاده از آن محصول دارند. اما تمام این برنامه ریزی ها و درک متقابل در روبروه با رسانه ای مانند تلویزیون ناگهان ناپدید می شود. میزان اشتیاق بچه ها برای دیدن برنامه های مخصوص به خودشان و ترس از دست دادن آن برنامه به اندازه ای است که ممکن است ختم به قشقرق های بزرگی شود. نوجوانان خانواده فکر می کنند در صورت ندیدن برنامه مورد علاقه خود در دسته مظلوم ترین مردمان تاریخ قرار می گیرند و لازم است قیامی خونین را رهبری کنند و حتی این کشمکش ممکن است به افراد بزرگسال خانواده برای تماشای سریال و اخبار هم کشیده شود.

سخت و در بسکمک موارد محال است برنامه ای پیدا کنید که هر روز بتواند تمام اعضای خانواده را پای تلویزیون راضی نگه دارد. پس بهتر است پیش از وقوع پیشگیری کنیم. تنها کافی است یک برنامه خانواد گی برای نوروز تهیه کنید.

از تمام اعضای خانواده بخواهید فعالیت هایی که دوست دارند طی تعطیلات داشته باشند را بنویسند و بعد جلسه خانوادگی تشکیل دهید. از مزایای این مدل جلسات آموزش حل مساله و گفت وگوست. اولویت خانواده را مشخص کنید. در تعطیلات نوروز اولویت در کنار هم بودن و انجام فعالیت مشترک است. پس برنامه هایی رای بیشتری می آورند که به این اولویت پرداخته باشند.

در مورد مساله مدیریت تلویزیون با در نظر دریافت برنامه های موردعلاقه خانواده، ساعت مناسب تماشای تلویزیون برای هر سن و همچنین رعایت آرامش بقیه اعضا برنامه ای برای تک تک اعضا و در صورت وجود برنامه اشتراکی، برنامه ای کلی برای خانواده تهیه کنید. در شرایط فعلی تمام برنامه های تلویزیون دارای تکرار و حتی دسترسی در بستر اینترنت هستند پس دست شما برای برنامه ریزی در ساعات مختلف باز است، این نکته را در نظر بگیرید که تماشای هر محتوایی برای تمام اعضای خانواده مناسب نیست، مانند اخبار و بسکمک از فیلم و سریال های پخش شده حتی در ساعات پرمخاطب تلویزیون.

برای فرزندانی که هنوز توانایی خواندن ندارند، می توانید این برنامه را تصویری تهیه کنید و در محلی که تمام اعضای خانواده به آن دسترسی دارند، قرار دهید. تلاش کنید نظر تمام اعضای خانواده در تهیه برنامه لحاظ شود این مساله باعث می شود افراد التزام بیشتری برای رعایت آن قائل باشند، البته می توانید جریمه ای برای فرد خاطی نیز در جمع خانواده در نظر بگیرید؛جریمه ای که سبک و متناسب با سن فرد باشد.

پیش از دبستان

شاید روال زندگی برای بچه های این سن تغییر آنچنانی نکرده باشد. شاید این که ممکن است کودک به اندازه روزهای گذشته امکان دیدن برنامه را نداشته باشد یکی از مهم ترین چالش های تعطیلات شود، برنامه ریزی پیش از آغاز تعطیلات با توجه به سن کودک می تواند کمک کننده باشد. حضور اعضای خانواده در خانه سرآغاز فعالیت هایی است که می تواند جایگزین برنامه دیدن شود.

باهم کتاب بخوانیم:

در روزهای منتهی به نوروز بسکمک از فعالان، سایت ها و صفحات مربوط به کودک آغاز به معرفی کتاب ها در سنین مختلف کردند. کتاب علاوه بر فعالیت نوروزی، عیدی خوبی هم برای بچه ها در این رده سنی می تواند باشد. مجموعه کتاب نگاه کن، می تواند گزینه خوبی برای روزهای تعطیل باشد که علاوه بر کودک، توجه باقی اعضای خانواده را نیز جلب کند، این کتاب ها را به شیوه تعاملی می توانید در کنار اعضای خانواده مطالعه کنید، هدف اصلی این کتاب ها آموزش هنر و سواد بصری به بچه ها است، از مفاهیم پایه مانند درک خط و بعد اشکال و رنگ ها آغاز می شود تا دیدن تابلوی نقاشی و درک حس و داستان هر تابلو. جذابیت این کتاب ها از این نظر است که شما می توانید در روبروه با هر تصویر یا فیلم و سریالی یکی از فعالیت های کتاب را یادآوری کرده و اعضای خانواده را با آن درگیر کنید. این مجموعه کتاب به شما و اعضای خانواده کمک می کند هرچه بیشتر و دقیق تر به تصاویر و مفاهیم آن فکر کنید و تیزبینی شمارا بالا می برد.

باهم فیلم ببینیم:

پیدا کردن فیلم و پویانمایی و سریالی که مناسب این رده سنی باشد و برای باقی اعضای خانواده نیز جذاب باشد کار سختی است، به خصوص اگر نوجوانی در خانه داشته باشید.

Inside Out: یکی از بهترین گزینه هاست، البته چند صحنه غم و عصبانیت دارد که بهتر است بچه ها زیر چهار سال آن را نبینند، پس از اتمام انیمیشن می توانید گفت وگوی مفصلی در خانواده داشته باشید، لازم است برای بچه ها پیش از دبستان توضیحات مفصلی درباره داستان بدهید.

Inside Out داستان دختری است که دچار تغییرات زیادی در زندگی اش شده، محل زندگی، مدرسه و دوستان تمام این تغییرات روی احساسات او تأثیر داشته، حالا باید مسؤولان با توجه به احساسات او که در مغزش واقع شده است، شرایط را برایش بهتر کنند. انیمیشن درباره احساسات و ریشه های آنها می گوید.

Dr. Seuss Horton Hears a Who: با نام هورتن و دوبله شده است. از روی بسکمک از کتاب های دکتر زوس انیمیشن آن ساخته شده است. مناسب بچه ها بالای چهار سال بوده و برای بزرگسالان نیز جذاب است. انیمیشن درباره داستان شهری است روی گرده گلی که در معرض خطر نابودی است و فقط یک فیل صدای مردم این شهر را که تلاش می کنند بلندترین صدا را تولید کنند، می شنود و تلاش می کند به بقیه اعضای جنگل هم آنچه شنیده را بگوید اما کسی حرف هورتن را باور نمی کند و این آغاز چالش هورتن است برای اثبات حرفش به دیگران.

دبستان

برای سنین بین 7تا12 کتاب و فیلم و انیمیشن های متنوعی وجود دارد. گاهی فیلم یا انیمیشنی محتوای خوبی دارد اما از نظر فرم و ظاهر زیبا نیست و داستان به خوبی روایت نشده و عکس این مساله هم صادق است، محتوای نامناسبی که در فرم زیبایی گنجانده شده و برای بچه ها جذاب است، پیداکردن یک محصول با هردو این مشخصات ممکن است کار دشواری باشد اما انتخاب درست می تواند ذائقه کودک را در دو جهت محتوا و فرم تربیت کند.

با هم فیلم ببینیم:

Ugly Dolls: درباره عروسک هایی است که در کارخانه به طور اشتباهی یا ناقص تولید می شوند و در آرزوی ورود به دنیای واقعی هستند، انیمیشن برای بالای 7سال و درباره تفاوت های ظاهری افراد است. درباره این که آیا اشکالات ظاهری یا تفاوت های ما و همچنین کلیشه های رایج می تواند مانع پیشرفت ما شود یا خیر گفت وگو کنید. این انیمیشن می تواند در زمینه بحران های نوجوانی مربوط به ظاهر کمک کننده باشد.

Soul: مناسب بالای 8سال و یکی از آخرین تولیدات دیزنی درباره هویت و معنای زندگی است، در زمان دیدن این فیلم این نکته را در نظر بگیرید که با مفاهیمی مانند مرگ و زندگی پس از مرگ روبرو هستید و اگر فرزندتان آمادگی این مسائل را ندارد از این فیلم صرفنظر کنید اما در صورت دیدن انیمیشن می توانید درباره هویت کودک، ریشه ها و علاقه مندی ها و اهدافش گفت وگو کنید، این مساله را در مصرف محتوای رسانه در نظر بگیرید که در صورتی که بخش هایی از یک محتوا با عقاید و افکار و نظرات ما همخوان باشد دلیلی ندارد که ما پذیرای تمام پیام و حرف های آن محتوا باشیم.

Howls Moving Castle: قلعه متحرک هاول، مناسب بالای10سال است، انیمیشن های میازاکی دنیای خاص فانتزی خود را دارد و بسکمک از آنها دوبله شده و به ارزش هایی مانند خانواده، شجاعت، وطن پرستی، صداقت و راستگویی می پردازد. این انیمیشن ها برای اعضای بزرگ تر خانواده نیز جذاب خواهد بود و می توانید گفت وگوی طولانی درباره محتوای داستان داشته باشید.

The Little Prince: شازده کوچولو، ساخته سال2015 که بر اساس کتاب شازده کوچولو آنتوان دو سنت اگزوپری با نگاهی جدید به کتاب ساخته شده، داستان جذابی است از دختری که برنامه ای برای آینده خود دارد بدون آن که علایق خود را بشناسد. این فیلم مناسب بالای10سال است و می توانید پس از مطالعه کتاب، فیلم را هم ببینید.

با هم کتاب بخوانیم:

برای سنین بین 7تا12 سال طیف متنوعی از کتاب ها در بازار کتاب موجود است که اقتباس های سینمایی جذابی از آنها شده و همین مساله می تواند عامل جذابیت کتاب و آشنایی آنها با مساله اقتباس شود. شازده کوچولو، باغ سری، سارا کوچولو، مجموعه کتابهای دکتر زوسDr. Seuss)). اقتباس های سینمایی در بیشتر مواقع آثار فاخرتری هستند و از نظر ارزش داستانی و شخصیت پردازی و محتوا در جایگاه بهتری قرار دارند، علاوه بر این که عاملی است برای هرچه بیشتر کتابخوان شدن بچه ها.

بسته پیشنهادی نوجوانان

از 12سالگی به بعد فرزندان شما وارد سنی شده اند که می توانید درباره بسکمک از مسائل و تفاوت های فکری و عقیدتی با آنها گفت وگو کنید، آغاز بلوغ و پیش زمینه برای ورود به اجتماع مواردی است که می توانید در انتخاب محتوای موردنظرتان در نظر بگیرید که هم بخش سرگرمی را شامل شود و هم محتوای مناسبی را در اختیار فرزندتان قرار دهید.

با هم فیلم ببینیم

Wonder: در سایت های مختلف مناسب بالای 10سال ذکرشده اما برای این رده سنی نیز به سبب حضور دختری نوجوان و مسائل پیش از بلوغ او مناسب است. فیلم، داستان پسرکی است که با نقص ژنتیکی در صورت متولدشده و حالا باید با نگاه های اطرافیان کنار بیاید و در دنیای همسالان برای خود جایی باز کند. داستان روایت تمام اعضای خانواده است. کتاب شگفتی هم ترجمه شده و در بازار موجود است، علاوه بر جذابیت فیلم، درباره همدلی، درک تفاوت ها و گذر از بحران های روحی می گوید.

هری پاتر: دیدن فیلم های هری پاتر و خواندن کتاب هایش از آن دسته اتفاق هایی است که بالاخره برای بیشتر والدین رخ می دهد. جذابیت داستان و پس از آن اقتباس سینمایی که از آن شده به اندازه ای است که احتمال دارد فرزند شما را تا مدت ها در دنیای جادوگران و آرزوی رفتن به هاگوارتز نگاه دارد، این موج ممکن است طولانی باشد اما باید بپذیرید این اثر یکی از آثار مهم نوجوانان است و برای مدیریت بهتر محتوای آن نیاز به همراهی و گفت وگو با نوجوان دارید، درباره جنبه های جذاب داستان و علت علاقه او به این مجموعه گفت وگو کنید، نیازی به رد یا تایید محتوا نیست، تفاوت های فرهنگی را بررسی کنید و این مساله را درک کنید که نیاز به خیال پردازی در بچه ها و نوجوانان نیازی جدی و عمیق است که می توانید با پرورش آن، خلاقیت کودک و نوجوان را رشد دهید، همراهی با نوجوانان در این راستا یکی از راه های کمک به آنها در گذر از هیجانات ناشی از روبروه با این مدل آثار است.

The Hunger Games: بازی های عطش مناسب بالای 13سال، مجموعه فیلمی درباره دیستوپیایی که در آن مردم تحت تسلط گروه اندکی هستند که قدرت و ثروت و رسانه را در دست دارند. شخصیت اصلی داستان دختری است که برای نجات جان خواهر خود وارد بازی های سالانه عطش می شود. این بازی ها مانند نبرد گلادیاتورها در روم باستان است با این تفاوت که هرسال از بین مناطق تحت تسلط یک دختر و یک پسر نوجوان برای مبارزه تا سرحد مرگ انتخاب می شوند و تنها فردی که زنده بماند برنده است. بازی های عطش تصویر خوبی از رسانه در دست قدرت را نمایش می دهد. فیلم صحنه های خشنی دارد و بهتر است با نظارت والدین تماشا شود. همچنین به خاطر خط داستانی رمانتیکی که در کتاب و فیلم است بهتر است پس از تایید خانوده در جمع نمایش داده شود.

23 نفر: فیلمی به کارگردانی مهدی جعفری و داستان 23 اسیر نوجوان ایرانی در سال های دفاع مقدس، فیلم از کتابی به همین نام اقتباس شده. حضور بازیگران نوجوان روایتی جذاب و شیرین را رقم زده که از شجاعت و ایستادگی این نوجوانان گفته است.

با هم کتاب بخوانیم:

ورود به دنیای رمان های کلاسیک از سنین نوجوانی آغاز می شود، آثار فاخر تاریخ ادبیات به نوجوانان کمک می کند که ذائقه خود را تربیت کنند و دنیای ذهن خود را گسترش دهند، علاوه بر این که بحران های سن بلوغ و درگیری های عاطفی این سنین می تواند با درک بهتر و والاتر از احساسات انسانی راستا بهتری را طی کند. کتاب نویسندگانی چون ویکتور هوگو و شاهکارش بینوایان، نویسندگان ایرانی مانند نادر ابراهیمی، رضا امیرخانی و هوشنگ مرادی کرمانی به نوجوانان کمک می کنند هویت خود را پیدا کرده و رسالت خود را در زندگی بشناسند.

زهرا صالحی نیا - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه خبرنگاران