بازپرسی از طبیعت به روش دانشورزی - مجله رویگری

کتاب چگونه دانشورز بهترى باشید رهنمودهاى فراوانى را ارائه مى کند تا بدانید که دانشورزى خوب چیست و چگونه دانشورز بهتری باشید. لازم به ذکر است، کتاب براى هر کسى که به نحوى با دانشورزى سروکار دارد، به ویژه دانشجویان و استادان رشته هاى دانشورزى، نوشته شده است. با این موضوعات وسیع، این کتاب در خواننده شور برمى انگیزاند، به او الهام می بخشد، او را به چالش مى خواند و یک همدم ضرورى براى دانشورز مشتاق است.

محمدرضا توکلی صابری مترجم کتاب چگونه دانشورز بهترى باشید؟ که کتاب هاى زیادى را در زمینه دانشورزى یا science ترجمه و تالیف نموده است در مقدمه کتاب به تعریف واژه دانشورزى مى پردازد. وی معادل علم و دانش را براى science نارسا مى داند و در تعریف دانشورزى مى نویسد: دانشورزى جزو معارف محسوس است. معارفى که احساس مى شوند و یا قابل احساس هستند. یعنى در خارج از مغز ما و در دنیا طبیعى وجود دارند. این گروه معارف پژوهشى بوده و از نظر موضوع و روش به طورکلى طبیعت گرا و تجربى هستند و دانشورزى science نامیده مى شوند.

این مترجم در گفت وگو با خبرنگار ایبنا با اشاره به انواع دانشورزی می گوید؛ دانشورزى شامل دانشورزى تجربى محض مانند دانشورزى طبیعى (فیزیک و شیمى)، و دانشورزى تجربى کاربردى (مهندسى، پزشکى) و دانشورزى غیر تجربى است. همه انواع دانشورزى قدرت پیش بینى دقیق دارند و همه اهمیتشان هم در همین است. اکتشافات دانشورزى مى تواند بر فلسفه، دین، سیاست، و ایدئولوژى تاثیر گذاشته و بسیارى از مفاهیم آن را تغییر دهد.

به گفته توکلی صابری، معارف دیگر مانند تاریخ، روزنامه نگارى و علوم اجتماعى نیز در این گروه قرار مى گیرند، اما فقط معارف تجربى محض و کاربردى دانشورزى خوانده مى شوند. بر پایه این گونه معارف دنیایى خارج از ما وجود دارد که واقعى است و شامل مواد مختلفى است که همگى عینى هستند.

لازم به ذکر است؛ معارف محسوس کمى هستند. یعنی در واحدهاى زمان، طول، و جرم اندازه گیری می شوند. دانشورزى دنیا را آن طورى که هست تعریف مى کند و مى شناساند، نه آن طور که باید باشد. شک و تردید سازمان یافته در دانشورزى اهمیت زیادى دارد.

این مروج علم با تاکید بر اینکه دانشورزان به هیچ چیز، جز قوانین ثابت شده، یقین ندارند و هر گزاره اى درجه قطعیت متفاوتى دارد؛ معتقد است؛ روش پژوهش و بررسى در دانشورزى با معارف دیگر تفاوت بسیارى دارد. قدرت بزرگ دانشورزى در شناخت طبیعت نیز از همین روش اختصاصى سرچشمه مى گیرد. روش پژوهشى معارف دیگر بر مبناى روش عقلى و منطقى است. اما روش پژوهش در دانشورزى روش عقلى و منطقى و تجربى است. این استفاده از تجربه است که روش دانشورزانه را از روش هاى دیگر متمایز مى سازد. روش دانشورزانه بر پایه فرضیه سازى، مشاهده، آزمایش و سپس رد و یا تایید آن فرضیه است که منجر به کشف دانشورزانه مى گردد. هدف دانشورزى دانستن اسرار طبیعت است و گگرددن این رمز و راز جز با بازجویى از طبیعت با روش دانشورزانه ممکن نمى گردد.

توکلی صابری می گوید؛ براى آنهایى که مى خواهند اطلاعاتشان را درباره دستاوردهاى دانشورزى افزایش دهند، در هر رشته اى هزاران کتاب وجود دارد. همچنین کتاب هاى دانشورزى کمتر اختصاصى و عمومى وجود دارد که موضوعش براى خوانندگان وسیعى است. دانشورزانى که مى خواهند مهارت هاى فنى خود را بهبود بخشند، چه در زمینه هاى عملى مانند شیمى تجزیه، یا مهارت هاى عمومى مانند نوشتن مقالات دانشورزانه، خواهند دید که نیازشان برآورده مى گردد. ما مى توانیم از خاطرات و توصیه هاى دانشورزان برجسته گذشته و حال بهره مند شویم. تعداد فزاینده اى از کتاب هاى فنى ترى وجود دارد که دانشجویان دکترا را براى این نوع تجربه در کشورهاى غربى آماده نموده، آگاهى داده و راهنمایى مى کند.

وی با اشاره به هدف کتاب چگونه دانشورز بهترى باشید؟ می گوید؛ هدف کتاب این است که از مخاطبان دانشورز بهترى بسازد. یعنى بهترین فرصت را به آن ها بدهد تا شغل پیروز و رضایت بخشى را در دانشورزى به دست آورند. بنابراین نخست ابتدا روش دانشورزانه را بفهمید، تا آزمایش هاى بهترى انجام دهید و شما را به مروج بهترى براى دانشورزى کند. فهمیدن این، در هر رشته اى از دانشورزى که انتخاب مى کنید، یا در هر محیطى که کار مى کنید، چه دانشگاه، یا موسسات دولتى یا صنعتى باید به کار شما مربوط باشد. محتمل است که به موقع خودش شما هم سرپرست و یا مدیر دانشورزى شوید، بنابراین ما راهنمایى هایى را هم براى آماده کردن شما جهت این نقش ارائه مى دهیم. در طول کتاب نیز در خصوص جنبه هاى اجتماعى و انسانى حرفه دانشورزانه شرحات فراوانى داده شده است.

لازم به ذکر است، این کتاب به بسیارى از مسایل و مشکلاتى که افراد با آن روبرو خواهند شد پرداخته و شیوه هایى را براى برخورد با آن ها پیشنهاد خواهد نمود. اصولا یک راهنماى عملى است که هدف آن یاری به افرادی است براى این که بهترین دانشورزى شوند که مى تواند باشید.

به گفته مترجم کتاب، اندریو جانسون و جان سامپر در خصوص این پرسش که انگیزه شما از نوشتن این کتاب چه بود؟ مى گویند؛ آنها دانشجویان دکتراى زیادى را سرپرستى نموده اند، بسیارى از دانشجویان فوق دکترا را راهنمایى نموده و با دانشورزان بى شمارى کار نموده اند. ولى بعضى دانشجویان سرپرست و راهنماى ضعیفى دارند که گاهى باعث شده است که به جستجوى کارهاى دیگرى برآیند و در این باره هیچ کارى نمى توان انجام داد. چنین دانشورزان مسن تر و از نظر تئورى با تجربه تر، گاهى دانشورزى ضعیفى را انجام مى دهند. ما از کار با دانشورزان جوان کشورهاى زیادى بهره مند شده ایم که بى تابانه علاقمند به آموختن هستند، با این حال منابع و راهنماهایشان مى تواند ناکافى باشد. ولى این اطلاعات تضمین نمى کند که آنها دانشورز خوبى خواهند شد. در نشریه هاى دانشورزانه و طرح بودجه اى که هر روز به دست ما مى رسد ما شاهد دانشورزى ضعیف یا بى تفاوت هستیم. با این حال گهگاه روز ما با مقالات روشن و واضحى که دانشورزى عالى را شرح مى دهد روشن شده است. در حالى که دانشورزانى که دوره دکترا و یا فوق دکتراى خود را مى گذرانند در مرحله اى از آموزش خود هستند که بسیار مشتاق یادگیرى بوده و ممکن است از این کتاب بهره مند شوند، ما نمى خواهیم که فقط بر روى آنها تمرکز کنیم.

ما امیدواریم که این کتاب آنهایى را علاقمند سازد و برانگیزاند که در مدرسه، یا دوره کارشناسى یا کارشناسى ارشد هستند و حرفه دانشورزى را در نظر گرفته اند. ولى معتقدیم که این راهنمایى در هر مرحله اى از حرفه دانشورزان به آنها یاری مى کند. دانشورزان هیچگاه نباید خود را مقاله تمام شده محسوب نمایند، بلکه بیشتر یک کار در حال پیشرفت بدانند. ما امیدواریم که آنهایى که خارج از دانشورزى هستند و با این وجود از مدارک و شواهد دانشورزانه استفاده مى نمایند، مانند آنهایى که در تجارت، سیاست، روزنامه نگارى، یا حقوق هستند، بینش هایى را به دست آورند که مفید باشد. نیز نمى خواهیم آن زن یا مرد معمولى را از سر باز کنیم که صرفا کنجکاو است و مى پرسد که این چیزى که دانشورزى نام دارد چیست و چگونه با سایر فعالیت هاى انسانى تفاوت دارد؟

لازم به ذکر است؛ این اثر این کتاب شما را از مفاهیم عالى فلسفه دانشورزى به رهنمودهاى معمولى تر درباره تنظیم ارائه مطالب و مدیریت احساساتتان مى برد. ممکن است فکر کنید که طیف راهنمایى ها در اینجا تلفیق عجیبى است، ولى هدف نویسندگان این است که این کتاب دوست مفیدى در جیب مخاطبان باشد، دوستى که همچنان که در جهت اینکه دانشورز بهترى مى شوند حرکت مى کند.

توکلی صابری می گوید؛ هرچه که مردمان بیشترى به دانشورزى خوب بپردازند و آن را بفهمند، بیشترین امیدها را براى آینده بشر فراهم می آورد. این کتاب در خصوص مفهوم و کارکرد دانشورزى، فلسفه آن، خصوصیات دانشورزان، چگونگى ساختن فرضیه هاى دانشورزى و آزمایش آنها، روش پژوهش در دانشورزى، نوشتن تز و مقاله، ایراد سخنرانی ها، تهیه پوستر، چگونگى سرپرستى کردن دانشجویان و مدیریت در دانشورزى و بسیارى مباحث مربوط به دانشورزى است.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران