10 خواص باورنکردنی میوه ازگیل ژاپنی یا لوکوآت و روش کاشت آن در منزل - مجله رویگری

با توجه به اینکه فصل بهار زمان رسیدن و برداشت ازگیل ژاپنی است، لازم دانستیم تا به فواید میوه و روش کاشت این درخت بپردازیم. ازگیل ژاپنی یا لوکوآت (Loquat) با نام علمی Eriobotrya japonica از خانواده Rosaceae یک درختچه یا درخت همیشه سبز و میوه دار است که در خاور دور به دلیل استفاده خوراکی از میوه و برگ آن به عنوان چای کشت می شود.

این درخت امروز علاوه بر جنبه های تجاری به عنوان درخت زینتی در بیشتر مناطق معتدل یا نیمه گرمسیر دنیا شناخته شده است. طبق تحقیقات محققان زیست بوم اصلی لوکوآت مناطق معتدل جنوبی کشور چین معرفی شده است. با این حال حدود 1000 سال است که این درخت در کشور ژاپن پرورش داده می شود. ازجمله نام های دیگر درخت لوکوآت می توان به ازگیل ژاپنی، آلوچینی، آلو ژاپنی و خوشه انگور پشمی اشاره کرد. در ایران و شمال کشور درخت لوکوآت به کونوس، کندس یا انبه محلی و در مناطق دیگر به ازگیل معروف است.

مشخصات ظاهری درخت ازگیل ژاپنی

درخت ازگیل ژاپنی دارای تاجی گرد و شاخه های جانبی حول تنه اصلی است که تا ارتفاع 10 متر رشد می کند. به دلیل نازک بودن تنه اصلی درخت و شکننده بودن شاخه ها ارتفاع و رشد درخت بیش از 7 متر خطر شکستگی شاخه ها را در پی خواهد داشت. برگ های درخت لوکوآت پهن و بیضی شکل، کشیده، رگه دار، حاشیه دندانه ای و پرز دار است. پرز ها سطح برگ و میوه ها را پوشانده است. گل های درخت ازگیل ژاپنی معمولاً از اواخر پاییز تا اواسط زمستان روی درخت ظاهر می شوند. بوی گل های این درخت مانند بوی روغن بادام تلخ است که زنبور های عسل را به خود جذب می کند. میوه های تشکیل شده از اسفند ماه تا اواسط بهار سبز رنگ و ترش مزه هستند.

بسته به نوع اقلیم میوه های لوکوآت از فروردین تا خرداد به رنگ نارنجی یا زرد تبدیل می شوند و قابل مصرف هستند. درون تمام میوه های درخت ازگیل ژاپنی 1 تا 5 هسته قهوه ای رنگ وجود دارد که تنها راه تکثیر این درخت هستند. در ایران چندین نمونه لوکوآت پرورش داده می شود. برخی از گونه ها میوه هایی گرد و جدا از هم دارند و گونه ای دیگر به صورت خوشه ای میوه می دهد. لوکوآت گلابی شکل خوشه ای بسیار خوش طعم، کم هسته و زود رس است. طعم میوه لوکوآت بی نظیر است. ترکیب طعم هلو، زردآلو، پرتغال و انبه در میوه ازگیل ژاپنی احساس می شود.

تاریخچه

به نظر می رسد که تاجران درخت لوکوآت را از کشور های آسیای جنوب شرقی به بیشتر نقاط دنیا منتقل کرده اند. چراکه امروز این درخت در کشور های گرجستان، ارمنستان، اسپانیا، افغانستان، پاکستان، استرالیا، ایران، شیلی، هند، عراق، مکزیک، ایالات متحده آمریکا، نیوزیلند و بسکمک از مناطق دیگر دنیا کشت و پرورش داده می شود. تا به امروز چین و سپس اسپانیا بزرگ ترین تولید کننده لوکوآت در دنیا هستند.

کاربرد

جالب است بدانید که ژاپنی ها از برگ های درخت لوکوآت برای تهیه یک چای یا دمنوش بسیار خوش رنگ و خوش طعم استفاده می کنند. تحقیقات نشان داده که برگ های لوکوآت حاوی ترکیبی به نام تری ترپونوئید است که به دلیل خاصیت های آنتی هیستامین از جهت ضد التهابی و ضد پیری مورد استفاده قرار می گیرد. ازجمله خواص چای برگ لوکوآت می توان به تسکین دهنده دردها، مقابله با آکنه های پوست، مقابله با دیابت، انواع بیماری های کبد و حتی سرطان اشاره کرد. از چوب درخت لوکوآت برای تزئینات و ساخت رومیزی چوبی یا انواع وسایل آشپزخانه ازجمله قاشق و چنگال چوبی استفاده می شود. میوه ازگیل ژاپنی یا لوکوآت به شکل ژله، مربا، آب میوه استفاده می شود و یا برای ترکیب در سالاد و حتی میوه نارس آن برای تهیه ترشی کابرد دارد.

خواص میوه ازگیل ژاپنی یا لوکوآت

میوه لوکوآت یا ازگیل ژاپنی پس از برداشت از درخت به سرعت سیاه می شود و طعم خود را از دست می دهد. به همین دلیل قابلیت نگهداری و انبار کردن را ندارد. بهترین روش مصرف میوه تازه خوری آن است. البته می توان از میوه های چیده شده آب میوه، ژله یا شربت نیز تهیه کرد. میوه های تازه لوکوآت سرشار از سدیم، ویتامین A، ویتامین B-6، فیبر غذایی، پتاسیم و منگنز است. در دسته دوم ویتامین های تیامین، نیاسین، ریپوفلاوین، ویتامین C، کلسیم، فسفر و آهن ترکیبات مفید موجود در این میوه هستند. مانند بیشتر گیاهان یا میوه های دیگر بذر ها و برگ های جوان درخت سمی است.

لوکوآت فشار خون را کاهش می دهد

مقادیر فراوان پتاسیم موجود در میوه ازگیل ژاپنی به اتساع رگ های خونی در سیستم قلبی عروقی کمک می کند. با مصرف فرآورده های میوه لوکوآت می توانید فشار و استرسی را که به رگ های خونی و عروق وارد می شود، کاهش دهید. پتاسیم فراوان لوکوآت همچنین برای کاهش فشار خون بسیار موثر است. خطرات ناشی از فشار خون بالا بسیار جدی است. سکته مغذی، حمله قلبی، از دست دادن بینایی و نارسایی های قلبی ازجمله این خطرات است. برخی بر این باورند که پتاسیم موجود در لوکوآت غذای مغز است. به دلیل حرکت منظم جریان خون در مویرگ های مغز باعث افزایش شناخت و حافظه می شود.

لوکوآت می تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد

لوکوآت در مواردی از مهم ترین دارو های سنتی است که تصور می شود خواص ضد سرطان دارد. مطالعات اخیر نشان می دهد که ترکیبات موجود در میوه لوکوآت می توانند تکثیر یا متاستاز سلول های سرطانی را متوقف کنند. براساس یک آزمایش در ژاپن مشخص شد که برگ های لوکوآت دارای پلی فنول هستند. این ماده برای از بین بردن تومور ها بسیار موثر عمل می کند. اگرچه این موارد امیدوار کننده هستند، باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.

خلط آور و ضدسرفه: لوکوآت خلط آور است. با مصرف میوه لوکوآت به تخلیه مخاط و باز شدن مجرای تنفسی کمک می کنید. در برخی از شربت های ضد سرفه از عصاره میوه لوکوآت استفاده می کنند. بیرون آمدن مخاط از بدن بسیار مهم است؛ چراکه تجمع مخاط در مجاری تنفسی به رشد و تکثیر باکتری ها در آن محل کمک می کند.

تقویت کننده سیستم ایمنی بدن

همه می دانند که مصرف ویتامین C راهی مفید برای محافظت از بدن در برابر ویروس هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزاست. مصرف مکمل های معمول ویتامین C و انواع میوه ها می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند. ویتامین C طبیعی موجود در میوه لوکوآت به تولید گلبول های سفید خون کمک می کند که راهی برای مبارزه با عوامل بیماری زا در بدن ماست. ویتامین C همچنین برای تولید کلاژن بسیار مفید است. کلاژن به ترمیم بافت های فرسوده یا از بین رفته بدن کمک می کند.

لوکوآت مفید برای گوارش و هضم غذا

لوکوآت یک جایگزین عالی با انواع دارو های شیمیایی برای هضم غذاست. پکتین یکی از فیبر های قدرتمند غذایی موجود در میوه ازگیل ژاپنی است که برای گوارش بسیار مفید است. در کل فیبر های غذایی به دفع راحت و رفع یبوست کمک می کنند. فیبر موجود در میوه لوکوآت باعث می شود که مدت زمان بیشتری احساس سیری کنیم و به خوردن غذا کمتر احتیاج داشته باشیم؛ درنتیجه استفاده از میوه تازه ازگیل قبل از شام یا ناهار موجب کاهش اشتها و کم خوری خواهد شد.

رفع سنگ کلیه

درمان و رفع بیماری ها و مسائل کلیوی از اصلی ترین فواید و کاربرد ازگیل است. این فایده به این دلیل است که در ازگیل آب مولکولی فراوانی یافت می شود و می تواند سم زدایی بدن را انجام بدهد. در صورتی که ازگیل به طور مرتب مصرف شود، سنگ های کلیوی از بین می رود و دفع ادرار به راحتی انجام می گیرد. همچنین می توانید علاوه بر مصرف میوه ازگیل برگ ازگیل را هم بجوشانید و از جوشانده برگ آن برای رفع سنگ های کلیوی استفاده کنید.

کلسترول را در سطح سالم نگه می دارد

بدن ما دارای دو نوع کلسترول خوب و بد است. LDL همان کلسترول بد است که افزایش آن می تواند شما را در معرض خطراتی ازجمله سکته مغزی و بیماری های قلبی قرار بدهد. براساس تحقیقات ابتدایی میوه یا برگ درخت لوکوآت یا ازگیل ژاپنی باعث کاهش LDL یا تنظیم هر دو نوع کلسترول می شود. گرچه تحقیقات بیشتری احتیاج است، خوردن یا نوشیدن میوه و دمنوش لوکوآت مضر نیست.

لوکوآت برای سلامت استخوان ها مفید است

داشتن استخوان های سالم یکی از مهم ترین مسائلی است که دوران سالخوردگی را تحت تأثیر قرار می دهد. پایه و اساس استخوان سالم را دوران اولیه زندگی مان تشکیل می دهد؛ ولی این به این مفهوم نیست که سلامت آن در ادامه سال های زندگی کاملاً از عهده ما خارج باشد. عادت های غذایی، رژیم و تغذیه نقش بسیار مهمی در سلامت استخوان ها در سال های آینده هر فرد خواهد داشت. 99 درصد از تمام کلسیم بدن را استخوان ها و دندان ها تشکیل می دهند. زمانی که وزن تمام استخوان های بدن را در نظر بگیرید، متوجه میزان کلسیمی که در بدن داریم، خواهید شد. به همین دلیل است که تغییر در میزان دریافت کلسیم در ساختار استخوان نتایج فاجعه باری خواهد داشت. میوه لوکوآت علاوه بر کلسیم فراوان دارای مواد مغذی مورد احتیاج برای سلامت استخوان هاست.

ازگیل ژاپنی برای سلامتی چشم ها

میوه لوکوآت سرشار از ویتامین A است. ویتامین A همچون سدی محافظ در برابر آب مروارید و گلوکوم (آب سیاه) است. جالب است بدانید که ویتامین A برای درمان خشکی چشم حرف اول را می زند. مقادیر کم ویتامین A در بدن باعث خشک شدن قرنیه چشم و کدر شدن بینایی خواهد شد. علاوه بر این ویتامین A میوه لوکوآت به درمان نوعی التهاب به نام التهاب ملتحمه (Conjunctivitis) یا قرمزی چشم کمک می کند.

ضد التهاب قوی با ازگیل ژاپنی

تحقیقات نشان داده است که ازگیل ژاپنی به دلیل داشتن مقادیر بالای آنتی اکسیدان، انواع ویتامین ها و مواد معدنی، خواص ضد التهاب قوی دارد و موجب کاهش سطح پروتئین های التهابی و افزایش سطح پروتئین های ضد التهابی می شود.

عوارض مصرف ازگیل ژاپنی یا لوکوآت

دانه های میوه ازگیل ژاپنی حاوی مقادیر قابل توجهی مواد سمی است. مصرف هسته لوکوآت می تواند موجب مسمومیت شود. برگ های جوان درخت لوکوآت ممکن است سمی باشد، درنتیجه برای تهیه چای مناسب نیستند. برای این منظور از برگ های کهنه استفاده کنید. مصرف بیش از حد میوه لوکوآت ممکن است موجب دل درد، یبوست یا اسهال شود. افرادی که دچار طبع سرد هستند، ازگیل را با دارچین یا عسل میل کنند.

طبع ازگیل ژاپنی

برخی می گویند طبع ازگیل ژاپنی سرد و خشک است و برخی اعتقاد دارند طبع این میوه سرد تا معتدل است.

روش کاشت ازگیل ژاپنی از طریق بذر در منزل

کاشت ازگیل ژاپنی در بیشتر مناطق ایران امکان پذیر است. کاشت این درخت در بیشتر شهر های ایران از شمال تا جنوب کشور (گیلان، کرج، تهران تا شیراز و بندرعباس) و از شرق تا غرب (مشهد تا ایلام) مشاهده شده است. نکته ای که باید به آن توجه کنید، اقلیم اصلی این درخت است. ازگیل ژاپنی بومی مناطق پر بارش و معتدل است؛ درنتیجه به آب فراوان و خاک سبک و حاصل خیز احتیاج دارد. در صورتی که لایه نازکی از سطح خاک در ظهر تابستان خشک شود، نهال ازگیل از بین خواهد رفت. خاک غنی و حاصل خیز، آب فراوان و کود مناسب سه فاکتور اصلی برای رشد سریع و باردهی مفید درخت لوکوآت یا ازگیل ژاپنی است.

برای تکثیر و کاشت ازگیل ژاپنی تنها به بذر این درخت احتیاج دارید. بذر درخت لوکوآت را می توانید از طریق خرید میوه تازه از بازار یا فروشگاه های اینترنتی بذر تهیه کنید. معمولاً از اواخر فروردین تا اوایل خرداد میوه های تازه ازگیل را برای فروش به بازار می آورند. بذر لوکوآت در تمامی فصول سال از فروشگاه های فروش بذر قابل تهیه است. در هر زمانی که می توانید بذر ها را در گلدان یا محیط باغچه بکارید؛ اما اوایل تا اواسط بهار، اوایل پاییز و اواخر زمستان برای کاشت بذر این درخت مناسب تر است. پس از تهیه بذر آن ها را شسته و در آب ولرم به مدت 24 ساعت قرار دهید.

بذر ها را در بستر مناسب کشت (گلدان یا باغچه) و با ترکیبی از خاک برگ، ماسه دانه ریز رودخانه یا خاک باغچه و در عمق 1 تا 2 سانتی متری بکارید. سطح خاک را کاملاً مرطوب کنید. برای حفظ رطوبت بستر کشت را با نایلون شفاف بپوشانید. بهتر است برای تهویه هوا چند حفره کوچک روی نایلون ایجاد کنید. در آخر بستر کشت را در محیطی گرم با نور نیم سایه قرار بدهید و خاک را تا زمان جوانه زنی بذر ها مرطوب نگه دارید. بذر ها پس از 2 تا 3 هفته جوانه خواهند زد. با رشد نهال کوچک ازگیل ژاپنی و پس از یک سال می توانید آن را به محیط باغچه منتقل کنید.