معرفی گل سرخ و خواص درمانی آن - مجله رویگری

نویسنده: صمصام صانعی

گل سرخ انواع مختلفی دارد پرورشی و وحشی. نوع پرورشی گل سرخ به روش پیوند زدن دارای واریته های مختلفی است که از نظر رنگ، طعم و خواص دارویی با هم شباهت زیادی دارند. نمونه مرغوب گل سرخ پرورشی نوعی از آن است که رنگ کاملاً قرمز، طعم قابض و بوی ملایم و مطبوع دارد.

نام علمی:

Rosa gallica L.، نام فرانسه Rose de France و نام انگلیسی آن Red rose می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، گل سرخ، گل سرخ دشتی، گل رز فرانسوی، ورد احمر بستانی، وعاط و حوجم نامیده شده است. ضمناً نوع خیلی معطر آن را گل محمدی نام برده اند.

تیره گیاه:

گل سرخیان Rosaceae

نوع گیاه:

درختچه

مشخصات ظاهری:

درختچه ای است کوچک به ارتفاع حدود یک متر گاهی موارد بیشتر با شاخه های خمیده، تیغدار و گل دهنده، برگ های آن مرکب از 5 تا 7 برگچه دندانه دار، چرمی، بیضی شکل، نوک تیز و پوشیده از تارهای غده ای و دارای دمبرگ دراز و منتهی به دو استیپول است که قسمت انتهایی دمبرگ را فرا می گیرد. سطح فوقانی پهنک برگچه ها، صاف و به رنگ سبز براق و سطح تحتانی پهنک برگچه ها، سبز کمرنگ می باشد. گل های آن سرخ، قرمز تیره یا صورتی و خوشبو که معمولاً به وضع منفرد بر روی ساقه ها ظاهر می شوند. میوه اش گرد که در داخل یک برجستگی کوزه ای شکل قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: گل سرخ، اسانسی با ارزش

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی مرکب القوی است یعنی عده ای طبیعت آن را کمی سرد و خشک و برخی گرم و تر و یا معتدل و قابض می دانند.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی کشورها خصوصاً در کشورهای اروپایی، آسیایی و در ایران روییده و کاشته هم می گردد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گل سرخ:

در گلبرگ ها و غنچه های گل سرخ، تانن، اسانس، یک ماده رنگی، فلاونوئید، اسید گالیک، مواد چرب و... تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

گل

نحوه مصرف:

معمولاً گل سرخ را به صورت دم نموده یا جوشانده استفاده می نمایند و در طب سنتی برای درمان بیماری ها نحوه و میزان مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می نماید. ضمناً به صورت فرآورده های مختلفی هم در بازار عرضه می گردد.

خواص درمانی:

تقویت نماینده قلب و آرام بخش، ضد اضطراب و نشاط آور، کاهنده کلسترول و شیرافزا، تحلیل برنده ورم مقعد و برطرف نماینده بد بویی رحم، جلوگیری نماینده از خونروی سینه و ضد التهاب معده، ضد نفخ و قطع نماینده اخلاط خونی، تقویت نماینده معده و مسکن سردرد، قبض نماینده و ضد اسهال های مزمن می باشد. ضمناً برای تب، زخم روده، ترشحات مهبلی، خونروی های عادی، مسائل گوارشی، دل درد و دلپیچه هم مفید است. در استعمال خارجی جوشانده گلبرگ های گل سرخ به صورت غرغره برای برطرف گلودرد نافع است. جوشانده گل سرخ در التیام زخم ها، برطرف خونروی ها و ترشحات مخاطی هم مؤثر می باشد. ضمناً جویدن و مزه مزه کردن غنچه های گل سرخ التیام بخش زخم های دهان و تقویت نماینده لثه ها می باشد.

نکته:

دانه های ریزی که در وسط گل سرخ وجود دارد زرورد نامیده می گردد و مصرف حدود 8 گرم پودر شده آنها همراه با آب بندآورنده خونریزی و ضد اسهال های سخت می باشد.

تذکر:

اشخاص ضعیف و گرم مزاج نباید گل سرخ را مزه مزه نموده و یا بو نمایند زیرا باعث عطسه و زکام در آنها می گردد.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون