حضور ارواح در فیلم ژاپنی کوایدان - مجله رویگری

فیلم کوایدان شاهکار ماساکی کوبایاشی، یکی از سه استاد دوره قدیم سینمای ژاپن است. فیلم سینمایی کوایدان که به فارسی قصه های ارواح ترجمه شده، چهار داستان مجزا است که هرکدام به نحوی درباره افسانه های فولکلور و حیرت انگیز ژاپنی حکایت می نمایند. کوبایاشی قصه ها را از کتاب معروف لافکادیو هرن برداشت نموده و او با فیلم سینمایی کوایدان توانست جایزه ویژه هیات داوران جشنواره کن را به دست آورد.

سهیلا نجم، عضو هیئت علمی دانشگاه در برنامه نقد آورد رادیو نمایش درباره نقد فیلم کوایدان از ماساکی کوبایاشی گفت: ما در این فیلم با نفوذ و تاثیر تئاتر ژاپن رو به رو هستیم. آغاز سینمای ژاپن بسیار تئاتری بود و نوع تئاتری در آن تاثیرگذار است، نوع تئاتر روایتی است که در شرق رایج است. از آنجایی که تئاتر آن ها ناشی از حضور نقال و جنس روایت است، در فیلم کوایدان به وضوح می بینیم.

نجم ادامه داد: به هر حال، تئاتر روایتی ژاپن تاثیر زیادی بر روی نمایش و سینمای ژاپن گذاشته است. این تاثیر علاوه بر نریشن و روایت ابتدایی فیلم، در قسمت سوم می بینیم. نقش پررنگ نمایش کابوکی و المان ها، عناصر، نشانه شناسی رنگ، کنوانسیون ها و قرارداد های نمایشی را می بینیم که عیناً منتقل می گردد. بعلاوه، بسیاری از مفاهیم و زیربنا هایی که در نمایش سنتی ژاپن وجود دارد، می بینیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه شرح داد: یکی از منشا های داستانی نمایش در تمام دنیا روایت بوده و در نمایش شرق چه کاتاکالی هند، چه تغزیه ایران و چه پرده خوانی و اپرای چین با نمایش روایتی رو به رو هستیم. علاقه مندان به سینما و تئاتر می دانند که بنشی ها در سینمای ژاپن چه ارزش هایی داشتند. آن های نقال هایی بودند که وقتی سینما صامت بود، جای میان نوشته ها را می گرفتند و در سینما به جای میان نوشته ها نقل می کردند. حتی تا زمانی که فیلم ها ناطق شد، مردم بخاطر بنشی ها می آمدند و آن ها به جای فیلم صحبت می کردند.

وی اضافه نمود: به هرحال، آغاز سینمای ژاپن گاه با نمایش های کابوکی بوده و بعد با نمایش شیمپا که کابوکی مدرن است، کار خود را ادامه داد. فیلم کوایدان از خود عنوانش معین است. وقتی خود عنوان می گوید که داستان درباره ارواح است، متوجه می شویم که با یک فیلم خاص رو به رو هستیم. از طرفی، می بینیم گیسویی از امواج رنگ مرتباً در هر قسمتی ظاهر می گردد و ما را به زیبایی وارد فضای فیلم می نماید. فضایی که با داستان ارواح و ماورا طبیعه آمیخته شده و رنگ نقش مهمی در داستان دارد. نورپردازی و رنگ دو فضا را کنارهم قرار می دهد. ما فضای واقعی را با یک رنگ و نورپردازی می بینیم و آنجایی که مردگان و ارواح وارد مذاکره می شوند، با فضاسازی متفاوتی رو به رو هستیم.

خبرنگاران فرهنگی هنری رادیو تلویزیون