کشف سکه های تاریخی در بزرگراه همت ، ماجرای موش و راز سکه ها چه بود؟ ، گنج های پنهان زیر درخت چنار - مجله رویگری

خبرنگاران - سمیرا باباجانپور: درخت چنار کهن سال ابتدای محله بالون کن همچنان پابرجاست. شهرداری پاتوق محلی کوچکی در سایه سار این چنار قدیمی آماده نموده است. خنکای سایه چنار قدیمی محله عصرهای تابستان پیرمردهای زیادی را دورهم جمع می نماید.

قصه های شنیدنی تهران را اینجا ببینید.

یکی از مجذوب کننده ترین روایت های اهالی محل که هرسال در شهریورماه جان تازه ای می گیرد و زبان به زبان نقل می گردد ماجرای کشف سکه های نقره در شهریور 1383 درست در حوالی همین درخت است.

چنار کهنسال محدوده محله بالون و بزرگراه همت که سکه ها در نزدیکی آن کشف شد. محلی ها براین عقیده اند که اینجا قبرستان قدیمی بوده است.

درخشش 26 سکه نقره در کوزه سفالی

زمانی که در جریان عملیات راه سازی راننده لودر خاک را زیر و می کرد به ناگاه صدای دادوفریاد کارگرها بلند شد. مردم اطراف با صدای سکه، سکه دور گود خاکی جمع شدند. کوزه شکسته با سکه های نقره ای که زیر نور خورشید برق می زد عملیات راه سازی را متوقف کرد. امین نور قربان از ساکنان محله بالون می گوید: آن روز مردم در حوالی درخت چنار در صف گاز ایستاده بودند. آن زمان هنوز گاز شهری به کن نیامده بود. وقتی سکه ها پیدا شد مردم اطراف زمین خاکی جمع شدند. بعدازآن به نیروی انتظامی زنگ زدند و نیروی انتظامی هم محدوده را بست.

ماجرای موش و راز سکه ها چه بود؟

اینکه در این محدوده از محله بالون سکه پیدا گردد برای قدیمی های محله عجیب نبود. محسن نوروزی از اهالی محله بالون می گوید: محله کن از قدمت زیادی برخوردار است. این محله در دل خود 5 محله کوچک دارد که بافت مسکونی کن را تشکیل می دهند. از این محله ها محله بالون قدیمی تر است به نوعی هسته اولیه روستای کن از این محله بوده است. قدیمی ترها از وجود دفینه ها و قبرهای زیادی در این محدوده حرف می زدند. مثلاً یکی از رایج ترین این نقل قول ها مربوط به پیرمردی بود که در اطراف همین درخت چنار موشی را مشاهده می نماید که سکه ای را دردهان گرفته بود. پیرمرد که به سمت موش می رود موش فرارمی نماید. برای همین وقتی سکه ها در حین عملیات راه سازی پیدا شد اهالی این موضوع را به همان روایت قدیمی ربط دادند که اینجا از قبل گنج بوده است.

طبق خبرهای ذکرشده 26 سکه در جریان عملیان راه سازی بزرگراه همت در سال 1383 کشف شد. پای صحبت اهالی محله بالون که بنشینید معتقدند سکه ها بیشتر بوده و در همان لحظه ابتدایی کشف سکه قبل از ورود نیروی انتظامی مقداری از آن برداشته شده است. به هرحال افرادی زیادی در آن حوالی بوده اند.

عملیات بزرگراه همت سال 1383 و محدو ده کشف سکه

گورستان قدیمی پای درخت چنار

سکه های کشف شده از سوی نیروی انتظامی به میراث فرهنگی تحویل داده شد. تعداد 26 سکه در یک کوزه سفالی ثبت شد. طبق نظر کارشناسان میراث فرهنگی این سکه ها متعلق به قرن هشتم هجری قمری بود. امین نور قربان مدیر گروه فرهنگی کن قدیم دراین باره می گوید: بعد از کشف این سکه ها احتمال اینکه در این محدوده تپه تاریخی کشف گردد قوت گرفت به خصوص که تاریخ شفاهی محله گواه وجود یک گورستان قدیمی را در این محله می داد. یادم می آید قدیمی های محله از وجود قهوه خانه و یک قبرستان در این محدوده زیاد حرف می زدند. از طرفی آن ها نقل می کردند در جریان غارت های دردان و راهزنان و زد وبند های حاکمان محلی در سال های بسیار دور غنیمت های زیادی وجود داشته است که برای اینکه حفظ گردد در زمین دفن شدند. همه این روایت ها درست یا غلط سال ها نقل زبان قدیمی ها بوده و هست. کشف سکه درپای درخت چنار کهن سال محله بالون نیز این روایت ها را قوت بخشید.

میراث فرهنگی: اینجا تپه تاریخی نیست

برخلاف روایت مردم کوچه و خیابان مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران بعد از کشف سکه ها گفت: در این محدوده گورستان تاریخی وجود ندارد وبر اساس آنالیز های میدانی در منطقه و در محدوده ای که این سکه ها کشف شده یک سایت فرهنگی یا تپه تاریخی موجود یافت نشد.

در ادامه این صحبت ها آمده است: به جز این سکه ها هیچ لایه باستانی دیگری در منطقه بالان ـ کن شناسایی نشده و تنها سفال های پراکنده از قرون هشتم، نهم و دهم هجری قمری در این منطقه به دست آمده است. کارشناسان معتقدند این سفال ها جزو لوازم زندگی مردمی بوده که در این منطقه زندگی می نموده اند .

از سوی دیگر علاوه بر این کوزه ها تعدادی تنور در این محدوده کشف شده که به گفته کارشناسان این تنورها متعلق به بافت مسکونی این منطقه است که مردم در طول تاریخ برای گذران زندگی از آن استفاده می کردند.

کوشش برای یافتن سکه های بیشتر

بعد از صحبت های میراث فرهنگی ادامه عملیات ساخت بزرگراه همت در منطقه کن ـ بالان در محدوده شهر زیبا ـ انتهای بزرگراه شهید همت تهران بلامانع دانسته شده و عملیات ادامه پیدا کرد؛ اما این سرانجام قضیه نبود و تا مدت ها مردم این محدوده را برای یافتن گنج زیرورو می کردند. نور قربان می گوید: مردی تا مدت ها این حوالی را می نماید و در پی یافتن گنج بود و می کرد گنج پیدا کند تا از اجاره نشینی رها گردد.

سال 1383 - کوشش مردم برای یافتن سکه های بیشتر

قبرهایی که برای مسلمان ها نبود

18 سال از آن ماجرا می گذرد بااین وجود اهالی محله تاریخی و با هویت کن هنوز معتقدند این محله پتانسیل کشف آثار تاریخی زیادی را دارد و باید توجه بیشتری به آن توجه گردد.

علیرضا بزرگی از معتمدین محله که درباره تاریخ و هویت کن مطالعات زیادی انجام داده است می گوید: اگرچه ماجرای کشف سکه ها در بزرگراه همت رسانه ای شد اما بسیاری از کشفیات تاریخی در این محله بوده است که به علت بی توجهی از بین رفته. او به قبرهای قدیمی در محدوده محله بهاران در نزدیکی باغ های کن اشاره می نماید و می گوید: سال ها پیش در محدوده دره پستانک در محدوده محله بهاران فعلی در جریان ساخت وساز قبرهایی یافت شده که روبه قبله دفن نشده بودند. این نشان دهنده این است که این افراد مسلمان نبودند. بعلاوه سال ها قبل که مدرسه مهدیه کن ساخته می شد چند قبر پیدا کردند که اسکلت به صورت جنین در قبرها قرارگرفته بود و وسایلی نیز برکنارش یافت شد. متأسفانه به این یافته ها توجهی نشد و در جریان ساخت وساز از بین رفت.

گنج های پنهان را دریابید

به گفته بزرگی کن محله با هویت و تاریخی است همچنان که میراث طبیعی ارزشمندی دارد مسلماً میراث تاریخی ازجمله ابنیه و وسایل ارزشمندی در آن وجود دارد که توجه بیشتر میراث فرهنگی را می طلبد. او می گوید: پل حاج محمدعلی کنی پل آجری و تاریخی محله کن که بسیار ارزشمند است سا ل ها مورد بی توجهی مسئولان نهاده شد تا اینکه بعد از روزهای بارانی سال 1398 بخشی از آن خراب شد. همین موضوع این پل را سر زبان ها انداخت تا اینکه بالاخره ثبت ملی و درنهایت بازسازی شد. محله کن و بسیاری از محله قدیمی تهران گنجه ای پنهانی هستند که باید موردتوجه بیشتری قرار بگیرند.