توصیه های طلایی به مبتلایان به دیابت - مجله رویگری

توصیه های طلایی به مبتلایان به دیابت

نویسنده:نادیا رحیمی

روز به روز بر تعداد مبتلایان به دیابت نوع 2 افزوده می شود. دیابت علاوه بر عوارضی که بر چشم، کلیه ها و قلب باقی می گذارد، موجب بروز یک سری تغییرات در بدن می شود که تنها با مراقبت کامل قابل پیشگیری است. در اینجا به ذکر توصیه هایی می پردازیم که رعایت آنها از سوی افراد مبتلا به دیابت نقش مؤثری در حفظ سلامتی آنها خواهد داشت.

بالا بودن قندخون و اختلال در گردش خون سبب بروز مسائلی در پوست می شود. هر روز دوش بگیرید و از صابون های ملایم و آب ولرم بهره ببرید و برای نرم نگه داشتن پوست لوسیونهای مناسب به کار ببرید. از ایجاد خراش، بریدگی و سایر ضایعات در پوست خود اجتناب کنید. در حین کارکردن حتماً از دستکش بهره ببرید. برای جلوگیری از آفتاب سوختگی و سرمازدگی محافظ های مناسب بکار گیرید. صدمات وارده را سریعاً درمان کنید. همه بریدگی ها و خراش ها را با آب و صابون بشویید و با یک باند خشک استریل کنید.

در صورتی که بریدگی ها و کبودی های پوست شما در عرض 24 ساعت بهبود نیافتند سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

مراقبت از دندانها

شما بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به عفونت های لثه قرار دارید. مسواک زدن روزانه در پیشگیری از عفونت لثه و دندان ها نقش مؤثری ایفا می نماید. هر شش ماه یک بار به دندان پزشک مراجعه نمائید و بیماری خود را از وی پنهان نکنید.

مراقبت از چشم ها

مراقبت از چشم ها یکی از مهمترین قسمت های مراقبت های بهداشتی شماست زیرا افرادی که به دیابت مبتلا هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به مسائل چشمی دارند. هدایت های زیر به شما یاری می نماید تا از این مسائل پیشگیری کنید یا بروز آنها را به تأخیر اندازید.

- رژیم غذایی خود را همیشه حفظ کنید.

- جهت معاینه چشم حداقل هرسال یکبار به چشم پزشک مراجعه کنید.

- فشار خونتان را مکرراً مقدار گیری و کنترل نمائید.

- در صورت بروز هرگونه اختلال در بینایی به پزشکتان مراجعه نمایید.

علاوه بر موارد فوق، در روزهای بیماری هم نیاز به مراقبت های خاص دارید. در روزهای بیماری، داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنید حتی اگر قادر به خوردن غذا نیستید.

- پزشک خود را از بیمار بودنتان مطلع سازید.

- مایعات بیشتری بنوشید و بیشتر از گذشته استراحت کنید.

مراقبت از پاها

افراد دیابتی می تواند به سادگی از بیماری های جدی پا که منجر به قطع پا و یا انگشتان شود جلوگیری کند، مراقبت از پا برای هر دیابتی اهمیت فراوانی دارد، بویژه کسانی که 1- حس پایشان از بین رفته؛ 2- تغییر در شکل پا دارند؛

3- زخمها و یا ضایعاتی در پا دارند که بهبود نمی یابد.

آسیب به اعصاب پا موجب می شود که حس پا از دست برود و بیمار نتواند مثلاً سنگریزه ای را در کفش خود حس کند و ممکن است همین سنگریزه منجر به زخم پا شود. اگر کفش تنگ باشد و به علت آن تاولی ایجاد شود، بیمار توانایی حس آن را ندارد و این قبیل زخم ها می توانند منجر به قطع اندام شود. همیشه باید قندخون با دقت کنترل شود و کنترل روزانه آن از مسائل جدی پا جلوگیری می نماید.

برای جلوگیری از این مسائل که ممکن است منجر به قطع پا شوند، این متن چند توصیه ساده دارد:

الف) کنترل عوامل خطر ساز:

قند، کلسترول و فشارخون را همیشه باید در حد نرمال نگه داشت تا از قطع پا یا بعلاوه مسائل کلیه جلوگیری شود. همکاری با یک تیم مراقبت درمان، کیفیت زندگی بیمار را ارتقا می دهد. این تیم شامل: جراحان عروق، متخصص غدد داخلی، پرستار، راهنمای رژیم غذایی، ارتوپد و ... است که تعیین می نمایند:

1- چه وقت باید کلسترول فشارخون و هموگلوبین A1C را مقدار گیری کرد؛

2- چگونه و چه وقت قند خون را تست کرد؛

3- بیمار غذاهایی مصرف کند که چربی کم، فیبر غذایی زیاد، مانند میوه و سبزی باشد؛

4- ورزش روزانه فراموش نشود؛

5-سیگار نکشد؛

6- برنامه مراقبت از پا را فراموش کند؛

7- سالانه یکبار پاها، چشمها و کلیه ها چک شود.

ب) کنترل روزانه پاها:

در پا ممکن است ضایعات جدی ایجاد شود، ولی چون احساس درد وجود ندارد، پا را باید روزانه چک کرد که مبادا برش، زخم، نقاط قرمز، ورم و یا عفونت بین انگشتان وجود داشته باشد. باید زمان خاصی در روز (عصرها بهتر است) را به تماشا دقیق پا اختصاص داد و سعی کرد آن جزء عادت روزانه شود اگر بیمار به علت پیری و یا ناتوانی نمی تواند خم شود می تواند از آینه یاری بگیرد و یا از اعضای خانواده اش بخواهد به او یاری نمایند.

ج) شستن روزانه پاها:

پا باید در آب ولرم (و نه داغ) شسته شود. قبل از حمام و یا دوش گرفتن باید آب را امتحان کرد که مبادا خیلی داغ باشد. پاها بهتر است خشک شوند و بیمار مطمئن شود که بین انگشتان او هم خشک شده است (مبادا عفونت قارچی در پا ایجاد شود).

د) نرم نگه داشتن پوست پا:

باید ژل، کرم و یا محلولی به پوست مالیده شود تا از خشکی پوست جلوگیری شود. باید از مالیدن کرم یا ژل بین انگشتان اجتناب کرد زیرا خود ممکن است ایجاد عفونت کند.

ه) وجود میخچه و یا سفتی پوست کف پا:

اگر در پا میخچه ایجاد شد، باید با پزشک متخصص مشورت کرد تا برترین درمان برای او پیدا شود. با اجازه پزشک می توان بعد حمام یا دوش گرفتن از سنگ پا استفاده کرد ولی استفاده از تیغ، داروهای اسیدی سوزاننده که میخچه را حذف می نمایند قدغن است، زیرا خود موجب آسیب پوستی می شوند.

و) ناخن گرفتن هفتگی:

بعد اینکه پا شسته شد و خشک شد می توان ناخن ها را گرفت. ناخن ها را باید عرضی و مستقیم گرفت و به گرفتن ناخن در گوشه ها توجه کرد. اگر ناخن خوب دیده نمی شود یا ناخن ضخیم شده و یا زیر پوست رفته باید با جراح مشورت کرد.

ز) پوشیدن همیشگی کفش و جوراب:

باید همیشه بیمار دیابتی کفش و جوراب بپوشد، زیرا ممکن است در هر قدم که گذاشته شود، چیزی به پا آسیب برساند و پوشیدن جوراب و کفش از ورم و زخم هم جلوگیری می نماید و بعلاوه جورابهای تمیز و سفید استفاده شود و از پوشیدن جورابهایی که کش محکم دارند خودداری شود. هر بار پیش از پوشیدن کفش ها باید داخل آن چک شود که مبادا چیزی در آن وجود داشته باشد که به پا آسیب برساند کفش های بیمار از جنس چرم مرغوب بوده و ترجیحاً دو جفت داشته باشد که صبح از یک جفت استفاده کند و بعد ازظهر از جفتی دیگر؛ و بعلاوه کفش ها از نظر مقدار نه بزرگ باشند و نه کوچک.

ح) محافظت پا از سرما و گرما:

باید در حمام و سونا هم کفش پوشید و برای جلوگیری از آفتاب سوختگی در ساحل دریا پماد ضد آفتاب مالیده شود پا را باید از بخاری، رادیاتور و آتش هم دور نگه داشت. شبانه اگر هوا سرد است باید جوراب پوشیده شود تا پا گرم بماند. در هوای سرد برای جلوگیری از سرمازدگی باید همیشه پا را چک کرد.

ط) حفظ جریان خون پا:

وقتی فرد روی جایگاه می نشیند بهتر است زیر پایش چیزی بگذارد که بالاتر از سطح زمین باشد. دو یا سه بار در روز انگشتان پا را برای 5 دقیقه حرکت دهد و زانو را بالا و پایین ببرد تا خون در ساق پا و انگشتان بهتر جریان یابد. برای مدت طولانی نباید پایش را خم نگهدارد. چون سیگار اندازه اکسیژن رسانی به سلولهای پا را کاهش می دهد. کشیدن سیگار برای افراد دیابتی ممنوع است.

ی) ورزش:

فرد دیابتی که حس اندام هایش دچار اشکال شده، باید از ورزشهای حرفه ای مثل پرش، دویدن، و ... اجتناب کند و ورزشهایی مثل شنا، دوچرخه سواری که آسیبی به او نمی زنند، انجام دهد. ورزش علاوه بر اینکه موجب جریان بهتر خون در پا می شود به سلامتی و شادابی یاری می نماید. کفشهای ورزشی انتخاب شده باید کاملاً مقدار پا باشد و از پا محافظت کند.

- اگر نمی توانید رژیم غذایی معمولی خود را مصرف کنید، به جای کربوهیدراتها از مایعات بهره ببرید. پس از بهبودی حتماً قندخون خود را کنترل کنید.

منبع: اینترنت.

منبع:نشریه پیغام پزشک، تعداده 53

منبع: راسخون