بچه ها تشنه سیستان و بلوچستان به بهانه آب، طعمه گاندو می شوند! - مجله رویگری

گروه دانشگاه خبرنگاران، حنانه جانمحمدی؛ * یسنا، فاطمه، یحیی، علی اکبر و امیر حمزه تنها نام چند کودک کم سن و سال سیستان و بلوچستانی است که هنگام برداشتن آب از هوتگ، جان خود را از دست دادند. یسنا 5 ساله و فاطمه 4 ساله فقط تشنه بودند؛ کمی آب می خواستند و فضایی برای بازی های بچه هاه! اما پدیده ای عجیب به نام هوتگ جانشان را گرفت. علی اکبر بشکار 6 ساله، اهل روستای سند مراد از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتیاری بعدازظهر اول شهریورماه 99 هنگامی که برای رفع نیاز به هوتگ رفته بود، غرق شد و جان باخت.

به گفته شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان هزار و 300 روستای فاقد شبکه این استان با 251 هزار نفر جمعیت با تانکر های آبرسانی سیار آب رسانی می شوند. این شرکت تاکید کرده، تجهیزاتش برای آبرسانی سیار به همه روستا های فاقد شبکه آب کافی نیست و هزاران روستا در انتظار تخصیص تانکر و منابع برای آبرسانی سقایی اند؛ این یعنی همه روستا های فاقد شبکه آب که بیشتر قریب به اتفاق شان در بلوچستان هم هستند، از سهمیه آب تانکری نیز بهره مند نیست. سهمیه آب سقایی برای هر فرد روزانه 15 لیتر است؛ جدای از اینکه بسیاری از روستا ها همین سهمیه روزانه را دریافت نمی کنند، اما همین 15 لیتر هم مصرف آب روستاییان را کفاف نمی کند و مجبور به استفاده از گودال هایی از اب باران به نام هوتگ هستند.

بنا بر شواهد عمق هوتگ ها چیزی حدود 15 متر برآورده شده که توانایی ذخیره 20 هزار متر مکعب آب را دارد. روستائیانی که برای استفاده و برداشت آب به سراغ هوتگ ها می فرایند، علاوه بر خطر غرق شدن در آب، وجود گاندو ها جانشان را تهدید می کند. فاطمه، یحیی و یسنا آخرین قربانیان تمساح های پوز کوتاه ایرانی هستند. حوا، ذکریا و یسرا نیز از دیگر بچه ها بلوچ هستند که جان شیرینشان طعمه گاندو ها شده است.

امیر حسین بزرگی، از فعالین رسانه ای استان به خبرنگار دانشجو می گوید: شرکت آب وفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان برآورده کرده از جمعیت یک میلیون و پانصد هزار نفری روستا های سیستان و بلوچستان، چیزی کمتر از 500 هزار نفر به شبکه دسترسی دارند. بقیه یا تانکری آبرسانی می شوند و یا نمی شوند؛ آن هایی که ابرسانی نمی شوند مانند روستای سرگوستِ نیشکهر در مرکز بلوچستان، منابع آبشان چاه ها و یا گودال های آبی ست که خودشان حفر کردند؛ چاه خشک شود، کوزه بر سر، بچه در دست به کوه و کمر می زنند به امیدآنکه چشمه و منبعی بیابند و آب بیاورند. متاسفانه تا به امروز افراد زیادی جان خودشان را برای برداشت آب از چشمه ها و هوتگ ها از دست داده اند.

بیشتر بخوانید:

• حدود 1700 روستا در سیستان و بلوچستان از آب محروم هستند
• روایت تکراری کم آبی؛ این بار در سرزمین بلوچ ها / سهمیه هر نفر 15 لیتر در شبانه روز!

در جدول میانگین سرانه دسترسی به شبکه آب در کشور، سیستان و بلوچستان در انتها قرار گرفته و سرانه میانگین دسترسی به شبکه آب در این استان کمتر از 70 درصد است. نیمی از جمعیت 2 میلیون و هشتصد هزار نفری این استان روستانشین هستند. با این وجود روستایی ترین و بی آب ترین استان ایران است و شاخص دسترسی به شبکه آب در روستا های سیستان و بلوچستان و عمدتاً در بلوچستان بنا به آمار وزارت نیرو کمتر از 46 درصد است.

مجتبی جهانتیغ، پزشک و عدالتخواه استان سیستان و بلوچستان معتقد است که خصوصی سازی تامین آب در ایران چه انتقال و احداث شبکه، چه تامین آب مانند شیرین سازی پروژه انتقال آب عمان، مانند کلان سازی خصوصی سازی زمین و زمان و همه چیز و همه کس در ایران بعد از جنگ تحمیلی است ولی سیاست های نئولیبرال و تعدیل ساختاری باعث شده که با گذشت دهه ها از ساخت دو سد بزرگ در منطقه دشتیاری هنوز تکمیل و احداث نشده باشند.

جهانتیغ ادامه می دهد: خصوصی سازی تامین آب و نظارت زدایی از شرکت ها و سپردن آب رسانی به پیمانکاران خصوصی غیر پاسخگو، بلایی بدتر از بلایای طبیعی است! نرخ صعودی دلار باعث افزایش هزینه پروژه های آبرسانی شده، اما نبود نظارت باعث سودجویی و در نهایت گران تر درآمدن تکمیل پروژه شده است. سیستان و بلوچستان بهشت پیمانکاران خصوصی تهران نشین است.

به گفته جهانتیغ تنها راه کار خلاصی از بی آبی و عدم سیستم آبرسانی در استان، دولتی سازی تامین آب و تشدید نظارت های قضایی با توجه به سابقه فساد در این پروژه ها و نظارت بر اتمام تامین اعتبار از محل صندوق توسعه ملی است.

حالا با همه این مشکلاتی که در استان بوجود آمده، احمد علی موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان در آخرین نشست خبری خود با اشاره به اینکه بی احتیاطی و نزدیک شدن به محل استراحت گاندو ها سبب بروز مشکل برای بچه ها می شود، استفاده مردم از هوتک ها را تکذیب کرده و گفته در گذشته مردم برخی مناطق جنوب استان از هوتک استفاده می کردند، اما اکنون به عنوان استاندار اعلام می کنم امروز کسی از هوتک ها آب نمی خورد.

وی خاطرنشان کرده که بی احتیاطی و آشنا نبودن به شنا موجب بروز مشکل برای بچه ها می شود.

او به عنوان استاندار سیستان و بلوچستان گفته بیشتر روستا های پایین دست سد پیشین هم تا آخر امسال آب مطلوب خواهد رسید؛ البته در حال حاضر به تعدادی از روستا ها با تانکر آبرسانی می شود.

این بی اطلاهی استاندار موجب عصبانیت مردم و جنبش دانشجویی شد. محمدجواد عمرانی، دبیر قرارگاه احمدی روشن استان سیستان و بلوچستان در توئیتی نوشته: موهبتی گفته هیچ کسی از مردم سیستان و بلوچستان از هوتگ ها آب نمی خورند. اولا منظورش سیستان و بلوچستان نیست، خراسان است. دوما وقتی استانداری در خدمت خراسان باشد و استان خودش را رها کند و بازدید نداشته باشد، گفتن این چیز ها از او طبیعی است.

قرارگاه احمدی روشن استان سیستان و بلوچستان هم نامه ای به موهبتی، استاندار این استان نوشته و ضمن یادآوری حوادث اخیر و کشته شدن چند کودک در هوتگ ها، خواستار نظارت سریع این نهاد بر این معضل همیشگی در سیستان و بلوچستان شدند.

خبرنگاران در گزارش های بعدی به پیگیری از کنندگان مردم در مجلس یازدهم و تلاش برای رساندن شبکه آبرسانی به روستا های سیستان و بلوچستان خواهد پرداخت.